Już ponad rok temu zwróciliśmy się z wnioskiem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przeprowadzenie kontroli w Polskich Liniach Lotniczych LOT i w Telewizji Polskiej pod kątem nadużywania umów cywilnoprawnych. Wskazywaliśmy, że w ten sposób obydwie spółki skarbu państwa nie tylko lamią przepisy prawa pracy, ale też nielegalnie optymalizują koszty, unikając opłacania części składek, które są odprowadzane przy umowach etatowych.

Tutaj znajdują się nasze pisma w tej sprawie:
https://www.za.org.pl/skladamy-skarge-do-zus-u-przeciwko-pll-lot/
https://www.za.org.pl/przesylamy-skarge-do-zus-u-w-sprawie-umow-smieciowych-w-tvp/).

Nie wiemy, czy ostatecznie kontrola została przeprowadzona i jakie są jej ewentualnie wyniki, ponieważ po wielu miesiącach otrzymaliśmy odpowiedź, w której ZUS odmówił nam jakichkolwiek wyjaśnień. W piśmie, które otrzymał Piotr Szumlewicz jako przewodniczący związku, czytamy:

„Szanowny Panie,

odpowiadając na Pana wystąpienie  z dnia 30 września 2022 r. dotyczące pozyskania informacji o kontrolach przeprowadzonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych u płatników składek Telewizja Polska S.A. oraz Polskie Linie Lotnicze „LOT” S.A. uprzejmie wyjaśniamy, że informacje w tym zakresie nie mogą zostać Panu udostępnione.

Informacje, o które Pan wnioskuje nie stanowią informacji publicznej i nie podlegają udostępnieniu w trybie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2022 r. poz. 902). Żądane przez Pana informacje o działaniach podejmowanych przez Zakład dotyczą indywidualnych spraw konkretnych płatników składek. Informacje takie gromadzone są na prowadzonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontach płatników składek oraz kontach ubezpieczonych.  Dostęp do danych zgromadzonych na tych kontach jest ustawowo ograniczony, a katalog podmiotów uprawnionych do uzyskania informacji z kont określony został w art. 50 ust. 3 i nast. ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009, 1079, 1115, 1265, 1933 i 2185). Katalog podmiotów uprawnionych do pozyskania danych z konta płatnika składek lub konta ubezpieczonego  jest katalogiem  zamkniętym. Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych indywidualne dane zawarte na kontach ubezpieczonych i kontach płatników składek, a także w rejestrach prowadzonych przez Zakład oraz dane źródłowe będące podstawą zapisów na tych kontach i w rejestrach stanowią tajemnicę prawnie chronioną Zakładu.

Biorąc pod uwagę powyższe, brak jest podstaw prawnych do udostępnienia wnioskowanych przez Pana informacji”.

Dokument został podpisany przez Departament Kontroli Płatników Składek.

Odpowiedź ZUS szokuje. Chyba tylko prezes ZUS, Gertruda Uścińska wie, w jakim sensie przestrzeganie prawa przez strategiczne spółki skarbu państwa jest  „sprawą indywidualną”. Przestrzeganie prawa przez kluczowe przedsiębiorstwa państwowe to wiedza, do której dostęp powinni mieć wszyscy obywatele. Deklaracje władz ZUS to brutalny wyraz arogancji aparatu państwa, a zarazem być może działanie na szkodę Zakładu. Skoro bowiem okazałoby się, że TVP i PLL LOT niezgodnie z prawem unikają płacenia składek, to obowiązkiem ZUS jest interwencja w tej sprawie. Warto też zwrócić uwagę, że przy podobnych wątpliwościach odnośnie zwykłych obywateli, ZUS nie ma żadnych wątpliwości i stanowczo interweniuje.